Typen camera's (DSLR, spiegelloze, compact, smartphone)

Van WhiteWall redactie

Cameratypes in een oogopslag

Iedereen die een camera wil kopen, heeft keuze te over. Is een moderne smartphone met de vaak zeer goede sensoren en fotofuncties van tegenwoordig genoeg of moet het een echte camera zijn? En zelfs als u voor het laatste kiest, zijn er nog andere vragen die u moet stellen: Wilt u de lens later kunnen verwisselen of volstaat een compactcamera met ingebouwde lens? Moet de camera groot en handig zijn of juist klein en licht? In dit artikel willen we u een overzicht geven van welke soorten camera's er zijn, hoe camera's werken, hoe u de ideale camera voor uw behoeften kunt vinden en hoe u ze kunt schoonmaken en onderhouden. Laten we beginnen met een overzicht van de verschillende soorten camera's en hun voor- en nadelen.

(Digitale) SLR camera's - SLR/DSLR

De afkorting SLR staat voor Single Lens Reflex en stamt uit de tijd van de analoge filmcamera's. Bij het maken van foto's wordt het licht door de lens (enkele lens) via een spiegel in de camera naar boven in de zoeker gericht. Bij het maken van foto's wordt het licht door de lens (enkele lens) via een spiegel in de camera naar boven in de zoeker geleid. Wanneer de ontspanknop van de camera wordt ingedrukt, klapt de spiegel weg (reflex) en opent de weg voor het licht om de geplaatste film te bereiken. Digitale spiegelreflexcamera's (DSLR = Digital Single Lens Reflex) werken op precies dezelfde manier - met dit verschil dat het licht niet op een analoge film wordt gericht, maar op een sensor die het licht omzet in elektrische signalen (digitaal). Analoge spiegelreflexcamera's, die vandaag de dag nog steeds tweedehands verkrijgbaar zijn en bij sommige fotografen nog steeds erg populair zijn, werken met verwisselbare lenzen, net als moderne digitale spiegelreflexcamera's. Dit betekent dat verschillende brandpuntsafstanden mogelijk zijn. Dit betekent dat verschillende brandpuntsafstanden en lensklassen kunnen worden gebruikt, afhankelijk van het beoogde gebruik.

Het succesverhaal van de DSLR

Met de EOS 300D bracht Canon in het najaar van 2003 de eerste betaalbare DSLR voor consumenten op de markt voor ongeveer 950 euro. De destijds gebruikte APS-C CMOS-sensor, met effectief 6,3 megapixels, was 22,5 x 15,0 millimeter groot en daarmee x1,6 keer kleiner dan de 35 mm negatieven van analoge camera's. Dit wordt ook wel de cropfactor of conversiefactor genoemd. Dit staat ook bekend als de cropfactor of conversiefactor. We leggen uit wat dit inhoudt in het artikel Brandpuntsafstand en perspectief. Nadat Canon maandenlang de markt voor DSLR's voor amateurs voor zich had weten op te eisen, volgde Nikon in het voorjaar van 2004 met de D70. Daarna volgden Olympus met de E-300 en Pentax met de *ist Ds.

In 2002 presenteerde Canon de EOS 1-Ds, de eerste bruikbare volbeeld DSLR, die gericht was op professionele fotografen met 11,1 megapixels en een stevig prijskaartje van meer dan 8.000 euro. Het sensoroppervlak van 36 x 24 millimeter kwam overeen met dat van een analoog 35 mm negatief. In 2005 was de Nikon D50 met APS-C sensor de eerste digitale SLR-camera die de prijsgrens van 650 euro doorbrak, waardoor deze bijzonder interessant was voor DSLR-beginners.

In 2006 verraste Olympus iedereen met een echte innovatie. De E-330 was de eerste digitale SLR-camera met een Live View display dat ook draaibaar was. Er volgden nog meer technologische mijlpalen. In 2008 lanceerde Canon de EOS 5D Mark II, een succesvolle DSLR die filmprofessionals ook een spannend en handig alternatief bood met Full HD-video met een hoge resolutie van 1.920 x 1.080 pixels bij 30 beelden per seconde. Begin 2009 vestigde Nikon een nieuw record voor sensorresolutie met de D3x: 24,5 megapixels was op dat moment de absolute top.

Een groot hoofdstuk komt tot een einde

Lange tijd werden digitale spiegelreflexcamera's beschouwd als de maatstaf voor alles. Zelfs toen Panasonic in 2008 de Lumix DMC-G1 lanceerde, de eerste spiegelloze systeemcamera (DSLM) in een compact formaat en met veel innovatieve nieuwe functies, waren mensen er lange tijd van overtuigd dat DSLR's het summum zouden blijven. In feite zijn DSLR's nu nauwelijks nog een probleem voor de grote camerafabrikanten. De focus ligt duidelijk op spiegelloze alternatieven.

Het succesverhaal van spiegelloze systeemcamera's (DSLM)

Met de introductie van de Micro Four Thirds-standaard (MFT) door Panasonic en Olympus in 2008 begon het tijdperk van de spiegelloze systeemcamera's (DSLM) met elektronische zoeker. DSLM staat voor Digital Single Lens Mirrorless. De nieuwe afkorting is gebaseerd op de functionaliteit van spiegelloze systeemcamera's.

In 2008 was de Panasonic Lumix DMC-G1 de eerste spiegelloze systeemcamera die afzag van de beproefde oscillerende spiegel, het optische zoekersysteem en de pentaprisma ten gunste van een elektronische zoeker. Daarom wordt het spiegelloos genoemd. Door de spiegeldoos af te schaffen, kon de G1 compacter en lichter worden gemaakt dan vergelijkbare DSLR-modellen. Met twaalf megapixels had de beeldchip een voor die tijd aangenaam hoge resolutie en was hij vergelijkbaar met de gevestigde spiegelreflexcamera's. Iets minder dan een jaar later volgde Olympus met de Pen E-P1, die een relatief betere beeldkwaliteit bood en zelfs video's met een resolutie van 1.280 x 720 pixels bij 30 beelden per seconde.

Opkomst van de DSLM's

In 2010 deden twee andere grote technologiebedrijven hun intrede op de aanvankelijk langzaam groeiende markt voor spiegelloze systeemcamera's. Samsung lanceerde de NX10, waarvan de 14-megapixel APS-C-sensor met zeer goede beeldkwaliteit de gevestigde DSLR-modellen voor het eerst achter zich liet. Zes maanden later betrad Sony het DSLM-stadium: met de NEX-3 voor beginners en de NEX-5 voor gevorderden gaf de Japanse fabrikant de MFT-systemen van Olympus en Panasonic het nakijken. Het NEX-7 semiprofessionele model dat in 2011 volgde, zette met 24 megapixels zelfs een nieuwe standaard in het segment van spiegelloze APS-C-camera's.

Eind 2011 was Nikon de eerste van de twee traditionele DSLR-fabrikanten die de DSLM-arena betrad. De Nikon 1-cameraserie was gebaseerd op een CX-sensor van 13,2 x 8,8 millimeter, die met een diagonaal van één inch nog kleiner was dan het sensoroppervlak van het MFT-systeem, wat vooral op het gebied van beeldkwaliteit tot problemen leidde.

Pas halverwege 2012 richtte Canon zich met de EOS-M bajonet en de gelijknamige cameraserie op beginners en amateurfotografen. Een 18-megapixel APS-C-sensor in combinatie met een aanzienlijk verkleind en vereenvoudigd bedieningsconcept moest voor indrukwekkende beeldresultaten zorgen.

Bijna tegelijkertijd maakte Fujifilm naam met de X-Pro1. Met een beeldkwaliteit die niet onderdeed voor die van professionele volbeeld DSLR's in een compact DSLM-pakket, deed de APS-C camera de concurrentie versteld staan. De reden hiervoor was een zelfontwikkelde sensor zonder laagdoorlaatfilter. Het resultaat waren extreem scherpe beelden en nauwelijks waarneembare beeldruis, vergelijkbaar met de destijds dominante professionele DSLR's Nikon D4 en Canon 5D Mark II.

Instap in de klasse voor volledig formaat

Ondanks de aanvankelijke diversiteit is de markt voor spiegelloze systeemcamera's in de loop der jaren gekrompen. Samsung trok zich terug en Nikon stopte in 2018 met de productie van de Nikon 1-serie. In plaats daarvan veroverde Sony steeds meer marktaandeel en ging het een flinke stap verder in het ontwerp van zijn camera's. Vanaf eind 2013 installeerde het Japanse bedrijf grote full-frame sensoren in zijn Alpha 7-modellen. En dat deden ze jarenlang met groot succes. Pas in 2018 zorgden Canon en Nikon voor concurrentie in de volformaat DSLM-klasse. Met de 30,3 megapixel EOS R presenteerde Canon zijn eerste spiegelloze full-frame DSLM in het nieuwe EOS R-systeem. Nikon volgde met twee modellen en presenteerde het Nikon Z systeem. De Nikon Z 7 was het topmodel met een effectieve resolutie van 45,7 megapixels. De iets goedkopere Z 6 biedt 24,5 megapixels.

Het is nu duidelijk dat het precies een decennium heeft geduurd voordat spiegelloze systeemcamera's de spiegelreflexcamera's hebben ingehaald. Volgens cijfers van GfK, het grootste marktonderzoeksinstituut van Duitsland, genereerden digitale spiegelreflexcamera's in april 2018 voor het eerst meer verkopen dan digitale spiegelreflexcamera's met één lens. Tegelijkertijd hebben spiegelloze camera's ook de spiegelreflexcamera's ingehaald wat betreft het aantal verkochte eenheden.

De opkomst en ondergang van de compactcamera

Jarenlang werden compactcamera's beschouwd als de beste optie voor fotografen die een zo klein en licht mogelijke camera wilden en zich geen zorgen wilden maken over verwisselbare lenzen - omdat bij compactcamera's de lens permanent in de camera is geïnstalleerd. De nadruk ligt hier op werden beschouwd als de beste optie, omdat compactcamera's sindsdien zijn vervangen door moderne smartphones als een nog compactere always-on oplossing. Hierover later meer.

Om compactcamera's handzaam en licht te maken, worden er aanzienlijk kleinere sensoren gebruikt met soms minuscule diagonalen van bijvoorbeeld slechts 1/2,3 inch. Er zijn echter ook hoogwaardige compactcamera's met 1-inch en zelfs APS-C en full-frame sensoren. Omdat de meeste sensoroppervlakken in compactcamera's echter aanzienlijk kleiner zijn dan in DSLR's en DSLM's, is de beeldkwaliteit in vergelijking ook slechter.

Er is echter één voordeel: met kleinere sensoren kunnen de lenzen ook compacter worden gemaakt, zodat u de compactcamera met u mee kunt dragen in plaats van de relatief logge DSLR. Tegenwoordig wordt de handige vormfactor ondermijnd door de nog slankere smartphone. Aangezien u uw smartphone toch altijd bij u hebt en de beeldkwaliteit nu zelfs die van compactcamera's overtreft dankzij innovatieve fotofuncties en AI-ondersteuning, zal bijna niemand nog een extra "compact" in zijn jaszak stoppen. Toch willen we hier een korte blik werpen op de verschillende klassen compactcamera's.

Van instapmodellen tot de premiumklasse

Zo is er bijvoorbeeld de goedkope instapklasse, die met zijn eenvoudige bediening en gunstige prijzen vooral gericht is op amateurfotografen die slechts af en toe een camera oppakken. De zogenaamde reiszoomcamera's waren erg populair. Deze kleine en lichte "compacts" worden gekenmerkt door een enorm krachtige zoomlens die zowel groothoek landschapsopnamen als portretten en detailopnamen onderweg mogelijk maakt. Omdat de kleine lenzen echter maar een kleine hoeveelheid licht doorlaten, gaat de beeldkwaliteit van de reiszoomcamera's gepaard met compromissen. Er zijn ook waterdichte compactcamera's die slechts een lage zoom hebben, maar waarmee u wel een bepaalde tijd kunt duiken.

Een andere klasse compactcamera's werd gevormd door de zogenaamde bridgecamera's. Deze bieden vaste en zeer krachtige zoomlenzen in combinatie met de grote vormfactor van een DSLR of DSLM. Deze klasse is vooral gericht op fotografen die de grote body beter aankunnen en nog meer zoom willen. Een extreem voorbeeld is de Nikon Coolpix P950 met 83x optische zoom en een brandpuntsbereik van 24 tot 2000 millimeter, omgerekend naar 35 mm-formaat.

Als u de kleine vormfactor van de "compact" wilt met een hoge beeldkwaliteit, moet u voor de premiumklasse gaan. Camera's in deze klasse worden gekenmerkt door grote sensoren. Voorbeelden hiervan zijn de Sony RX1R II met een full-frame sensor van 42,4 megapixels en de Fujifilm X100-serie met APS-C-sensoren, die populair is bij liefhebbers van straatfotografie. De premiumklasse is een uitzondering onder de compactcamera's, omdat het de enige is die zich staande kan houden tegenover smartphones dankzij de uitstekende beeldkwaliteit.

Smartphones - de "always-on camera's

Hoewel smartphonecamera's aanvankelijk belachelijk werden gemaakt, weten we nu dat hun compacte afmetingen, steeds krachtigere sensoren en ondersteuning voor AI-beeldverwerkingsalgoritmen ervoor hebben gezorgd dat bijna niemand meer geïnteresseerd is in het kopen van een compactcamera. Als gevolg daarvan hebben camerafabrikanten zich grotendeels teruggetrokken uit de productie van compactcamera's.

Van 0,11 tot 200 megapixels

Een blik terug in de geschiedenis laat de snelle ontwikkeling zien die mobiele telefoons met camera inmiddels hebben doorgemaakt: De Toshiba Camesse uit 1999 met een resolutie van 0,11 megapixels wordt beschouwd als de eerste in zijn soort. Twee jaar later werd de Nokia 7650 de eerste cameratelefoon voor de Europese markt. Net als bij DSLR's en DSLM's begon er in de daaropvolgende jaren ook bij cameratelefoons een race om de meeste megapixels op kleine fotosensoren. Met de Samsung Galaxy S24 Ultra en de Xiaomi Redmi Note 13 Pro 5G leveren twee camerasmartphones in 2024 een indrukwekkende resolutie van maar liefst 200 megapixels. Zelfs DSLR's of DSLM's bieden dat momenteel niet. Ter herinnering: zelfs de Fujifilm GFX100 II middenformaat camera levert "slechts" 102 megapixels.

In 2011 zorgden de Sharp Aquos SH80F, de LG Optimus 3D en de HTC Evo 3D voor een nieuwe impuls: alle drie de modellen waren uitgerust met twee camera's aan de achterkant en waren bedoeld om in te spelen op het grote trendthema "3D" - met matig verkoopsucces. De fabrikant LG pakte het principe van dubbele camera's in 2016 weer op en gebruikte het in de LG G5 om twee verschillende brandpuntsafstanden te integreren, waaronder een ultragroothoek. Twee modules worden ook gebruikt in de Apple iPhone 7 Plus, waar de camera's tweevoudig zoomen zonder verlies mogelijk maken. De Samsung Galaxy S24 Ultra is nu zelfs uitgerust met vier cameramodules. Hij biedt een frontcamera met 12 megapixels, een groothoekcamera met 200 megapixels, een telefotocamera met 50 megapixels en een ultragroothoekcamera met 12 megapixels, evenals een vijfvoudige optische zoom.

Grote verbetering door kunstmatige intelligentie

De reeks functies van smartphonecamera's ontwikkelt zich voortdurend en maakt enorme sprongen voorwaarts dankzij de ondersteuning van kunstmatige intelligentie. Bij de meeste smartphones is het nu heel gewoon om belangrijke opnameparameters zoals belichtingstijd en ISO-gevoeligheid handmatig te kunnen instellen. Lange belichtingen zijn bijvoorbeeld ook mogelijk met mobiele telefoons. Het diafragma ligt meestal vast - de diafragmawaarden kunnen echter van camera tot camera verschillen voor camera's met meerdere cameramodules. Groothoekmodules zijn vaak helderder.

Terwijl beelden aanvankelijk alleen digitaal gestabiliseerd werden, worden nu ook optische beeldstabilisatoren gebruikt. Het opslaan van beelden in RAW-modus was lange tijd voorbehouden aan DSLR's en DSLM's, maar is nu al af-fabriek geïntegreerd in smartphonecamera's van hoge kwaliteit. Er zijn ook uitstekende AI-functies, zoals de magische gum op de Google Pixel 8 Pro, die automatisch afleidende beeldinhoud verwijdert, of de AI-gecalculeerde bokeh-effecten op de Xiaomi Redmi Note 13 Pro 5G.

De beeldverwerking is ook aanzienlijk verbeterd. De smartphones herkennen automatisch verschillende opnamescenario's en passen de opname-instellingen daarop aan. Daarnaast is AI-optimalisatie een belangrijk onderdeel voor de beeldkwaliteit, gezien de hoge resoluties die op de zeer kleine sensoren passen in vergelijking met DSLR's en DSLM's.

Omdat de sensoren van smartphonecamera's door hun kleine oppervlak niet zoveel licht kunnen registreren als "grote" camera's, moet het signaal dienovereenkomstig versterkt worden. Dit kan leiden tot beeldruis, die nu zeer effectief wordt verminderd door het gebruik van AI. Het resultaat zijn vaak eersteklas foto's die met behulp van AI automatisch in de camera worden verwerkt of bewerkt, zodat ze vervolgens onmiddellijk op sociale mediaplatforms kunnen worden gedeeld. Als u dezelfde foto parallel met een DSLR of DSLM maakt, is de interne beeldverwerking voor de JPEG-uitvoer veel beperkter. Als gevolg daarvan zien smartphoneafbeeldingen er meestal "scherper" en scherper uit, wat vooral voor amateurfotografen vaak aantrekkelijker is dan wanneer ze nog meer tijd moeten investeren in beeldverwerking met DSLR's en DSLM's.

Conclusie

Eén ding is zeker: voor de meeste fotoliefhebbers is de smartphone nu de eerste keuze voor alledaagse foto's. U hebt hem toch altijd bij u en de beeldkwaliteit is nu op een hoog niveau. U hebt hem toch altijd bij u en de beeldkwaliteit staat nu op een hoog niveau. Dankzij de hoge resoluties kunnen smartphoneafbeeldingen ook op A3-formaat en groter worden afgedrukt. Als u echter meer uit uw foto's wilt halen en ze wilt afwerken, zult u blijven fotograferen met een hoogwaardige en flexibele DSLR of DSLM. Al was het maar vanwege het hogere potentieel voor beeldkwaliteit dankzij grotere sensoren en lenzen van hogere kwaliteit. Maar alle fotografen, inclusief professionals, zullen zeker ook foto's maken met een smartphone. Zij het onderweg als een soort geheugensteun of als een praktische aanvulling op de "grote" camera - bijvoorbeeld voor opnamen achter de schermen.