Interview met Florian W. Mueller

Een geslaagd motief als afdruk in uw handen houden is een spannende stap voor elke fotograaf, die een nieuwe dimensie toevoegt aan het creatieve proces van fotografie. Het juiste papier gebruiken speelt hierbij een belangrijke rol.

Om u te helpen de juiste keuze te maken, onthult de internationaal gerenommeerde fotograaf Florian W. Müller vandaag zijn criteria voor het perfecte fine art papier op basis van drie van zijn fotoseries. Hij heeft de fine art papiersoorten in drie groepen verdeeld en voor elk motief het juiste papier geselecteerd.  

• Categorie 1: Papier met subtiele structuren

• Categorie 2: Glanzend papier met een karaktervolle, voelbare textuur

• Categorie 3: Mat papier met duidelijk zichtbare structuren

Florian, hoe zou u fine art papier categoriseren? Welke verschillen zijn belangrijk voor u?

Grofweg: glanzend, mat en gestructureerd. En er zijn verschillen en nuances voor elk punt. En elk motief kan zijn eigen effect aanzienlijk versterken met een juist gekozen afbeelding.

WhiteWall stelt nieuwe normen, vooral bij de selectie van fine art papier. WhiteWall biedt papier van Hahnemühle en Canson. Deze kunnen worden onderverdeeld in de genoemde categorieën. Dit helpt mij om het juiste papier te kiezen voor motieven of reeksen motieven. We kunnen dit prachtig visualiseren door naar drie series van mijn werk te kijken.

Kun je ons vertellen hoe je in de fotografie terecht bent gekomen? En vertel ons iets over je werk.  

Ik ben een autodidact fotograaf. Maar ik maak al mijn hele leven foto's. Sinds mijn vader me de magie van het ontwikkelen van een foto in zijn donkere kamer liet zien. Ik zal hem daar altijd dankbaar voor zijn. Hij gaf me mijn eerste camera toen ik 6 was, een Agfa Rapid met de bescheiden instellingen “zon”, “wolken” en “flits”. Die camera heb ik nog steeds. Kort daarna liet hij me het samenspel van sluitertijd en diafragma enzovoort zien op een oude Voigtländer. Hoewel ik mijn brood had verdiend met radio en televisie, kwamen de eerste opdrachten van klanten en bureaus terwijl ik nog studeerde. Ik werkte ook als still- en setfotograaf voor film- en televisieproducties.

Nadat ik mijn eerste exposities had georganiseerd met twee bevriende fotografen en ze goed werden ontvangen, besloot ik om van fotografie de focus van mijn carrière te maken. Relatief snel begon ik ook werk in opdracht te krijgen, waarbij ik het geluk heb dat opdrachtgevers zich vaak oriënteren op vrij en meer artistiek werk. Dat is natuurlijk geweldig. Tegenwoordig werk en publiceer ik internationaal, mijn werk wordt wereldwijd tentoongesteld en geëerd. Ik ben een professional in de BFF, lid van de DGPh en de Engelse AOP (Association of Photographers).

Vertel me eens wat meer over je foto's. Wat is je speciale interesse? Hoe kies je de kleuren, compositie, onderwerpen, enz.?

Mijn vrije series gaan vaak over abstracte voorstellingen met behulp van meervoudige belichtingen, verschillende lagen of abstractie door reductie of concentratie. Bijvoorbeeld architecturale fragmenten die worden losgemaakt van hun ruimtelijke context of een grafisch niveau krijgen door verschillende lagen fotografie. Of het gaat over het beschermen van diersoorten of het benadrukken van de onderlinge afhankelijkheden in onze omgeving, waarbij de mens gevoelig ingrijpt en het evenwicht in de natuur verstoort. Bijvoorbeeld in de series “Anima”, “Ikarus”, “Samsa” en “Basilisk”, die samenkomen in de groep werken “Equilibrium” en tot stand kwamen met de dankbare steun van het Senckenberg Instituut. Ik word door allerlei dingen geïnspireerd, kunst is een belangrijke factor, ik ben al heel lang een grote fan van de expressionisten, vooral Lyonel Feininger en de abstract expressionist Jackson Pollock. Muziek speelt een rol, net als films. Maar ook het alledaagse. Er is een principe dat serendipiteit wordt genoemd, een term die ook vaker wordt gebruikt in Engelstalige landen. Simpel gezegd gaat het erom iets te vinden waar je niet naar op zoek was. Dit betekent dat als je rondloopt met je antennes open, je altijd iets nieuws en spannends zult ontdekken, zelfs als je er al duizend keer langs bent gelopen. Ik noem het de “pluizenzeef van de waarneming”. Het is de moeite waard om daar vaker in te kijken! Ik heb een breed scala aan onderwerpen, van macrofotografie en stillevens tot abstracte fotografie, landschappen en architectuur. Op het gebied van reclame heb ik vaak auto's voor mijn lens en zoals ik al zei, heb ik het geluk dat het creatieve idee ook hier vaak centraal staat. Ik ben altijd blij als een klant niet de status quo wil, maar nieuwe wegen wil inslaan. Ik heb ook een nogal onbewuste band met kleuren. Ik heb synaesthesie, wat simpel gezegd betekent dat ik kleuren associeer met bepaalde tonen en omgekeerd. Zintuiglijke indrukken zijn dus niet alleen beperkt tot hun respectieve “kanaal” (horen, zien, proeven), maar communiceren soms in een wilde mix. De kleurrijke en abstracte beelden van “Lyonel 2000” (mijn kleine hommage aan Lyonel Feininger) hebben daarom voor mij ook een muzikaal niveau. Maar ook hier gebeurt er weinig volgens een specifiek plan, het gaat vooral om dingen uitproberen, “mijn weg erin voelen”.

Hoe heeft je artistieke stijl zich in de loop der jaren ontwikkeld en welke invloeden hebben je werk gevormd?

Ik weet niet of en in welke richting mijn werk is veranderd. Achteraf gezien zijn er zeker foto's die ik vandaag de dag anders zou doen, maar dat ligt vaak aan de bewerking. Het is altijd de moeite waard om eens van een afstandje te kijken om te zien of het ontwerp misschien maar een korte halveringstijd heeft. De technische vooruitgang heeft zeker dingen veranderd. Nieuwe en creatieve manieren om mijn werk op WhiteWall te presenteren kunnen ook een stimulans zijn voor nieuwe projecten. Sinds ik met Leica fotografeer, heeft het fotograferen zelf ook een nieuw niveau bereikt en ik probeer de camera vaak tot het uiterste te drijven. Het feit dat ik voor mijn werk veel over de wereld reis, heeft zeker mijn horizon verbreed en daarmee ook de invloeden die in mijn werk terugkomen. Maar de gesprekken met collega's hebben me zeker veel geholpen. Ik overdrijf niet als ik zeg dat mijn fotografische leercurve steil omhoog is gegaan sinds ik lid ben van de BFF en het Engelse AOP. Ontmoetingen, tentoonstellingen en discussies zijn een grote motivator voor mij.

Heb je favoriete formaten of technieken die je verkiest en waarom?

Wat formaten betreft, sta ik niet vast. Er was een tijd toen ik mijn eerste tentoonstellingen organiseerde, toen ik bijna alleen maar vierkante foto's liet zien. Vandaag vraag ik me af wat er toen mis met me was. “Vorm volgt functie” geldt ook voor mij in de fotografie. Maar in artistieke fotografie heeft de term “functie” vaak een andere betekenis dan in reclame of design. Deze functie is de vaak abstracte verbinding tussen de kijker en het beeld. Subjectief en meestal onbewust. Ik probeer graag dingen uit. Het doorbreken van veronderstelde regels hoort daarbij: Landschappen hoeven niet in liggend formaat, ronde foto's: Waarom niet! Een korte anekdote: ik nam ooit deel aan een groepstentoonstelling in een galerie in Nottingham, Engeland. Ik was uitgenodigd om een bijdrage te leveren over het onderwerp “Hedendaagse Fotografie”. Ik geloof dat WhiteWall een vrij nieuw programma met ronde foto's had. Ik werkte aan een serie met dubbele belichtingen van landschapsmotieven en betonnen oppervlakken en dacht “Rond? Geweldig!” Er hingen een paar van deze foto's in de galerie en ik stond vaak naast bezoekers voor wie dit heel nieuw en ongewoon was. Ik heb vaak gehoord “It's beautiful. But... it's round!” Het resultaat was een dialoog tussen de kijker en mijn werk. Het formaat was slechts het haakje. De reacties waren (bijna) alleen maar positief, de foto's zijn in mijn geheugen blijven hangen.

In hoeverre worden persoonlijke ervaringen of emoties weerspiegeld in je kunst en hoe beïnvloeden ze je creatieve beslissingen?

Alles wat we ervaren, wat ons beweegt, wat ons bang maakt of wat ons plezier geeft, bewust of onbewust, beïnvloedt onze gedachten, gevoelens en handelingen. Dit geldt ook voor kunst. Misschien zelfs nog meer, omdat we (zogenaamd) vrijer en persoonlijker handelen. Ik zou niet zo ver willen gaan om bepaalde series of foto's toe te schrijven aan een specifieke emotionele fase in mijn leven. Maar er zijn zeker tendensen. Ik ben hier en daar de “donkere schilder” genoemd omdat mijn foto's vaak nogal donker zijn. Meer klein dan groot, zeg maar. Ik ben niet (zo vaak) melancholisch of somber, wat je (oppervlakkig gezien) met deze stijl zou kunnen associëren. Ik zie er meer mogelijkheden in voor pauzes, voor rust, voor contemplatie. Als niet alles direct herkenbaar is, als verbindingen met een foto alleen kunnen ontstaan omdat je op zoek bent naar aanwijzingen, referentiepunten, dan heb je de mogelijkheid om een foto anders te benaderen. Maar dat is slechts mijn theorie, er zit geen plan achter, het gebeurt onbedoeld. Nog een voorbeeld van (mijn) emotionele niveau van een foto of serie: ik hou echt van New York, ook al is deze stad, vooral Manhattan, vreselijk lawaaierig, is alles hectisch, zijn de mensen vaak nors (maar hartelijk). Toch kan ik me, paradoxaal genoeg, erg op mijn gemak voelen in deze chaos, bijna ontspannen. Ik wilde deze ervaring vastleggen in een foto. Het resultaat is de “Multivision” serie. Chaotische meervoudige belichtingen die precies dat laten zien: ze zijn door elkaar, chaotisch en toch stralen ze een vreemde kalmte uit. Daarna volgden onder andere Hong Kong en Istanbul als motieven - het is hetzelfde principe.

Wat maakt kunstdrukken speciaal voor jou? Waarom heb je voor WhiteWall gekozen?

Ten eerste werk ik graag met professionals. Ten tweede is de uitwisseling geweldig, ik ken zeker niet alle manieren om een foto te presenteren, met WhiteWall heb ik zoveel opties, waarvan ik misschien niet eens de juiste weet. Dit is waar de uitwisseling om de hoek komt kijken, de counseling. Het is ook ongecompliceerd. Als ik een tentoonstelling plan, kan ik er zeker van zijn dat ik een partner aan mijn zijde heb die me zal steunen, naar mijn vragen zal luisteren en misschien met een idee zal komen waar ik niet aan gedacht had. Wat ik ook belangrijk vind, is dat de foto's hier ter plekke worden gemaakt. Van het inlijsten tot de fine art print (of de belichting) of de laminering. Alles wordt hier in de buurt van Keulen geproduceerd.